AMINO AXIT

 - Amino axit là loại hợp chất hữu cơ TẠP CHỨC mà phân tử chứa đồng thời nhóm amino (-NH₂) và nhóm cacboxyl (-COOH)

 - Công thức CHUNG: (H₂N)x R (COOH)y

 - Công thức amino axit có 1 nhóm -NH₂ và 1 nhóm -COOH: H₂N-R-COOH

 - Công thức của amino axit no, mạch hở có 1 nhóm -NH₂ và 1 nhóm -COOH: C_nH_{2n + 1}O₂N (n > hoặc = 2)

 - Công thức α-amino axit: R-CH(NH₂)-COOH 

a. Tên thay thế 

Axit + vị trí + amino + tên axit cacboxylic tương ứng.

VD

H₂N–CH₂–COOH: axit aminoetanoic ;

HOOC–[CH₂]₂–CH(NH₂)–COOH: axit 2-aminopentanđioic

b. Tên bán hệ thống

Axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thông thường của axit cacboxylic tương ứng.

VD 
 CH₃–CH(NH2)–COOH : axit α-aminopropionic H₂N–[CH₂]₅–COOH : axit ε-aminocaproic 
H₂N–[CH₂]₆–COOH: axit ω-aminoenantoic

c. Tên thông thường 

Các amino axit thiên nhiên (α-amino axit) đều có tên thường.

Công thức	Tên thay thế	Tên bán hệ thống	Tên thường	Kí hiệu
H2 N- CH2 -COOH	Axit aminoetanoic	Axit aminoaxetic	Glyxin	Gly
CH3 – CH(NH2 ) - COOH	Axit- 2 – aminopropanoic	Axit - aminopropanoic	Alanin	Ala
(CH3 )2 CH – CH(NH)2 -COOH	Axit - 2 amino -3 - Metylbutanoic	Axit Α -aminoisovaleric	Valin	Val
	Axit - 2 - amino -3(4 -hiđroxiphenyl) propanoic	Axit Α - amino -β (p - hiđroxiphenyl) propionic	Tyrosin	Tyr
HOOC(CH2)2CH(NH2) - COOH	Axit-2 - aminopentanđioic	Axit glutamic	Glu
H2N-(CH2)4 –CH(NH2) -COOH	Axit-2,6 - điaminohexanoic	Axit- α, ε -ñiaminocaproic	Lysin	Lys

-Trong phân tử amino axit, nhóm -NH₂ và nhóm -COOH tương tác với nhau tạo ion LƯỠNG CỰC. Vì vậy amino axit KẾT TINH tồn tại ở dạng ion lưỡng cực 

-Trong DUNG DỊCH, dạng ion lưỡng cực chuyển một phần nhỏ thành dạng PHÂN TỬ

-TÁC DỤNG với axit HCl, bazơ NaOH…

H₂N - CH₂ – COOH + HCl→ ClH₃N - CH₂ - COOH

H₂N - CH₂ – COOH + NaOH→ H₂N - CH₂ - COONa + H₂O

- SẢN PHẨM MỚI SINH RA tác dụng được với 2 mol bazơ NaOH hoặc 2 mol axit HCl

ClH₃N - CH₂ - COOH + 2 NaOH→  H₂N – CH₂ COONa + NaCl + 2 H₂O

H₂N - CH₂ - COONa +  2 HCl→  ClH₃N – CH₂ – COOH + NaCl

-Amino axit có thể có tính axit, bazơ hoặc trung tính TUỲ THUỘC vào số nhóm chức (- NH₂) và (– COOH).

•  Glyxin H₂N – CH₂ – COOH KHÔNG làm quì tím đổi màu do có cân bằng

• axit glutamic là quì tím hóa ĐỎ do có cân bằng

•  Lysin làm quì tím hóa XANH do Lysin có cân bằng

-Amino axit tác dụng được với ancol etylic có xúc tác HCl.

H₂N–CH₂–COOH +  C₂H₅OH  H₂N–CH₂–COOC₂H₅ +  H₂O

 - Do có nhóm -NH₂ và -COOH nên amino axit tham gia phản ứng TRÙNG  NGƯNG tạo thành POLIME thuộc loại POLIAMIT.

- Nguyên tắc :

            * Nhóm – NH₂ bỏ H còn – NH –

            * Nhóm – COOH bỏ OH còn – CO –

 VD:

TRÙNG NGƯNG axit ε-aminocaproic thu được tơ nilon-6 (TƠ CAPRON) 

nH₂N-(CH₂)₅-COOH → -[-HN-(CH₂)₅-CO-]- + nH₂O 

TRÙNG NGƯNG axit ω-aminoenantoic thu được tơ nilon-7 (tơ enan)

nH₂N-(CH₂)₆-COOH → -[-HN-(CH₂)₆-CO-]- + nH₂O 

 - KHÁI NIỆM: TRÙNG NGƯNG là phản ứng CỘNG HỢP liên tiếp nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau để tạo thành polime đồng thời có GIẢI PHÓNG các phân tử chất vô cơ đơn giản như H₂O.