LÝ THUYẾT / HÓA HỌC / HÓA HỌC VÔ CƠ / CHỦ ĐỀ 3. NHÓM NITO PHOTPHO

AXIT PHOTPHORIC

- Tồn tại ở dạng lỏng siro.

- Không màu, không mùi, không độc.

- Dễ tan trong nước và rượu.

- Trong dung dịch H₃PO₄ PHÂN LI THUẬN NGHỊCH theo 3 nấc:

H₃PO₄ ↔ H⁺ + H₂PO₄^-

H₂PO₄^- ↔ H⁺ + HPO₄^2-

HPO₄^2- ↔ H⁺ + PO₄^3-

- Làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ.

- Tác dụng với oxit bazơ → muối + H₂O

2H₃PO₄ + 3Na₂O → 2Na₃PO₄ + 3H₂O

- Tác dụng với bazơ → muối + H₂O (tùy theo tỉ lệ phản ứng có thể tạo thành các muối khác nhau).

KOH + H₃PO₄ → KH₂PO₄ + H₂O

2KOH + H₃PO₄ → K₂HPO₄ + 2H₂O

3KOH + H₃PO₄ → K₃PO₄ + 3H₂O

- Tác dụng với kim loại đứng trước H₂ → muối + H₂

2H₃PO₄ + 3Mg → Mg₃(PO₄)₂ + 3H₂

- Tác dụng với muối → muối mới + axit mới

H₃PO₄ + 3AgNO₃ → 3HNO₃ + Ag₃PO₄

Trong H₃PO₄, P có mức oxi hóa +5 là mức oxi hóa cao nhất.

NHƯNG H₃PO₄ KHÔNG CÓ TÍNH OXI HÓA như HNO₃.

VÌ nguyên tử P có bán kính LỚN HƠN so với bán kính của N.

=> Mật độ điện dương trên P nhỏ.

=> Khả năng nhận e kém.

2H₃PO₄ → H₄P₂O₇ + H₂O (200 – 250⁰C)

Axit điphotphoric

H₄P₂O₇ → 2HPO₃ + H₂O (400 – 500⁰C)

Axit metaphotphoric

CHÚ Ý: Axit photphorơ H₃PO₃ là axit 2 lần axit tức là khi tác dụng với bazo chỉ tạo muối axit không tạo muối trung hòa.

TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM

P + 5HNO₃ đặc → H₃PO₄ + 5NO₂ + H₂O (t⁰)

TRONG CÔNG NGHIỆP

Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂SO₄ đặc → 3CaSO₄ + 2H₃PO₄ (t⁰)

ĐỂ ĐIỀU CHẾ H₃PO₄ VỚI ĐỘ TINH KHIẾT CAO TA DÙNG SƠ ĐỒ:

P → P₂O₅ → H₃PO₄

4P + 5O₂ → 2P₂O₅

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄