LÝ THUYẾT / SINH HỌC / PHẦN IV: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG / Chương 1: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT VÀ THỰC VẬT / A. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở THỰC VẬT

BÀI 11: QUANG HỢP VÀ NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG

I. QUANG HỢP QUYẾT ĐỊNH NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG

Quang hợp quyết định khoảng 90 - 95% năng suất cây trồng, phần còn lại 5 - 10% là các chất dinh dưỡng khoáng.

Một số khái niệm liên quan đến năng suất cây trồng :

Năng suất sinh học là tổng lượng chất khô tích lũy được mỗi ngày trên 1 ha gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.
Năng suất kinh tế là một phần của năng suất sinh học được tích lũy trong các cơ quan (hạt, củ, quả, lá,...) chứa các sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người của từng loài cây.

VD. Ở các loài cây trồng họ Hòa thảo, phần vật chất khô của hạt trong tổng khối lượng khô của các cơ quan trên mặt đất vào thời điểm thu hoạch biến động trong giới hạn từ 25% (các giống ngô, lúa mì đen) đến 50% (cây lúa), ở đây họ Đậu : khoảng từ 30% (cây đậu tương) đến 60% (đậu cô ve).

Bằng con đường chọn lọc về sự phân bố các chất đồng hóa vào hạt, người ta đã thành công trong việc nâng cao phần khối lượng của hạt trong tổng khối lượng của cây nô từ 24% đến 47%, ở cây lúa từ 43% đến 57%.

II. TĂNG NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG THÔNG QUA SỰ ĐIỀU KHIỂN QUANG HỢP

Năng suất cây trồng phụ thuộc vào quá trình quang hợp.

=> Do đó, thông qua sự điều tiết các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp, ngươi ta có thể nâng cao năng suất cây trồng.

1. TĂNG DIỆN TÍCH LÁ

- Có thể điều khiển diện tích bộ lá nhờ các biện pháp:

- Nông sinh như bón phân.
- Tưới nước hợp lí.
- Thực hiện kĩ thuật chăm sóc phù hợp với loài và giống cây trồng.

- Tác dụng của bộ lá đối với quang hợp thể hiện ở trị số diện tích lá.

- Trị số cực đại của diện tích lá đối với cây lấy hạt là 3 - 4 (30 000 - 40 000 m²lá/ha) ; đối với cây lấy củ và rễ là 4 - 5,5.

2. TĂNG CƯỜNG ĐỘ QUANG HỢP

- Cường độ quang hợp là chỉ số thể hiện hiệu suất hoạt động của bộ máy quang hợp (lá).

=> ảnh hưởng quyết định đến sự tích lũy chất khô và năng suất cây trồng.

- Tăng cường độ quang hợp bằng cách thực hiện các biện pháp kĩ thuật như:

- Cung cấp nước.
- Bón phân.
- Chăm sóc hợp lí.
- Trong tuyển chọn và tạo mới các giống cây trồng, người ta chú ý đến những giống cây có cường độ quang hợp cao.

=> Tạo điều kiện cho cây hấp thụ và chuyển hóa năng lượng mặt trời một cách hiệu quả

3. TĂNG HỆ SỐ KINH TẾ

- Hệ số kinh tế là tỉ số giữa lượng chất khô tích lũy trong cơ quan kinh tế và tổng lượng chất khô quang hợp được.

- Biện pháp:

Tuyển chọn các giống cây có sự phân bố sản phẩm quang hợp vào các bộ phận có giá trị kinh tế (hạt, quả, củ,…) với tỉ lệ cao.
Các biện pháp nông sinh như bón phân hợp lí,…
Giảm hô hấp sáng.