LÝ THUYẾT / SINH HỌC / PHẦN IV: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG / Chương 1: TRAO ĐỔI VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT VÀ THỰC VẬT / B. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT

BÀI 21:THỰC HÀNH: ĐO MỘT SỐ CHỈ TIÊU SINH LÍ Ở NGƯỜI

I. MỤC TIÊU

Thực hành xong, học sinh đếm được nhịp tim, đo dược huyết áp và thân nhiệt của người.

II. CHUẨN BỊ

- Huyết áp kế điện tử hoặc huyết áp kế đồng hồ.

- Nhiệt kế để đo thân nhiệt.

- Đồng hồ bấm dây.

III. NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNH

- Chia lớp thành nhóm 4 người.

- Đo các trị số: nhịp tim, huyết áp tối đa và huyết áp tối thiểu vào các thời điểm:

Trước khi chạy nhanh tại chỗ 2 phút.
Ngay sau khi chạy nhanh tại chỗ.
Sau khi nghỉ chạy 5 phút.

1. CÁCH ĐẾM NHỊP TIM

Cách 1: Đeo ống nghe tim phổi vào tai đặt đầu ống nghe vào phía ngực ben trái và đếm nhịp tim trong 1 phút.

Cách 2: Đếm nhịp tim thông qua bắt mạch cổ tay. Ấn ba ngón tay vào rãnh quay cổ tay và đếm số lần mạch đập trong 1 phút.

2. CÁCH ĐO HUYẾT ÁP

a. Đo huyết áp bằng huyết áp kế đồng hồ
b. Đo huyết áp bằng áp kế điện tử

3. CÁCH ĐO NHIỆT ĐỘ CƠ THỂ

- Kẹp nhiệt kế vào nách hoặc ngậm vào miệng trong 2 phút.

- Lấy ra đọc kết quả.

IV. THU HOẠCH

Chú ý: Bài thực hành ở dạng thực nghiệm nên sẽ không có kết quả chính xác giống nhau giữa các học sinh. Kết quả thí nghiệm phụ thuộc vào đối tượng được sử dụng để thí nghiệm, quá trình làm thí nghiệm và sự hợp tác giữa các thành viên nhóm thí nghiệm.

Quá trình làm thực nghiệm cần tập trung tối đa, làm đúng theo hướng dẫn trong sách giáo khoa
Tuyệt đối tôn trọng kết quả thực nghiệm.
Ghi kết quả vào bảng 21.

Bảng 21. Kết quả đo một số chỉ tiêu sinh lí ở người

	Nhịp tim (nhịp / phút)	Huyết áp tối đa (mmHg)	Huyết áp tối thiểu (mmHg)	Thân nhiệt
Trước khi chạy tại chỗ
Ngay sau khi chạy
Sau khi nghỉ chạy 5 phút

Kết luận

Trước khi chạy nhanh tại chỗ, nhịp tim là ổn định, sau khi chạy nhanh nhịp tim tăng mạnh, sau khi nghỉ 5 phút nhịp tim trở về mức ổn định.
Trước khi chạy nhanh tại chỗ, huyết áp là ổn định, sau khi chạy nhanh huyết áp tăng mạnh, sau khi nghỉ 5 phút huyết áp trở về mức ổn định.
Trước khi chạy nhanh tại chỗ, thân nhiệt là ổn định, sau khi chạy nhanh nhiệt độ tăng nhẹ, sau khi nghỉ 5 phút nhiệt độ trở về mức ổn định.

Giải thích

Sau khi hoạt động mạnh, các tế bào của cơ thể thiếu O₂, tim đập nhanh để đẩy máu giàu O₂ tới các tế bào làm cho huyết áp tăng.
Sau khi nghỉ ngơi, cơ thể trở lại trạng thái ổn định bình thường nên nhịp tim ổn định trở lại và huyết áp cũng ổn định trở lại.