Bài 4. Các nước Đông Nam Á và Ấn Độ

Nhóm 5 nước ASEAN: quá trình xây dựng và phát triển đất nước trải qua 2 giai đoạn:

- Sau khi giành được độc lập, nhóm 5 nước này tiến hành công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu (chiến lược kinh tế hướng nội).

• Nội dung: đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng nội địa thay hàng nhập khẩu, chú trọng thị trường trong nước.
• Thành tựu: đáp ứng được nhu cầu cơ bản của nhân dân trong nước, góp phần giải quyết nạn thất nghiệp.
• Hạn chế: đời sống người lao động còn khó khăn, tệ nạn tham nhũng, quan liêu phát triển; chưa giải quyết được tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội.

- Từ những năm 60-70 trở đi, nhóm các nước này chuyển sang chiến lược công nghiệp hóa, lấy xuất khẩu làm chủ đạo (chiến lược kinh tế hướng ngoại).

• Nội dung: tiến hành mở cửa nền kinh tế, thu hút vốn đầu tư và kĩ thuật nước ngoài, tập trung cho xuất khẩu và phát triển ngoại thương.
• Thành tựu: làm cho bộ mặt kinh tế - xã hội các nước này biến đổi to lớn. Tỉ trọng công nghiệp và đối ngoại mậu dịch tăng nhanh, tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao, đặc biệt là Singapo đã trở thành con rồng kinh tế nổi trội nhất Đông Nam Á.

• Hạn chế: xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính lớn (1997 - 1998) song đã khắc phục được.

►Hoàn cảnh ra đời: sau khi giành được độc lập, nhiều nước trong khu vực bắt tay vào xây dựng kinh tế nhưng gặp khó khăn và thấy cần phải hợp tác với nhau để cùng phát triển.

- Họ muốn hạn chế ảnh hưởng của các cường quốc bên ngoài đối với khu vực.

- Các tổ chức hợp tác khu vực trên thế giới ngày càng nhiều đã cổ vũ các nước Đông Nam Á liên kết với nhau.

- Do đó, ngày 8/8/1967, Hiệp hội các nước Đông Nam Á được thành lập tại Băng Cốc (Thái Lan) gồm 5 nước: Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippin và Thái Lan.

►Quá trình phát triển

- 1967 - 1975, ASEAN còn là một tổ chức non yếu, sự hợp tác trong khu vực còn lỏng lẻo, chưa có vị trí trên đấu trường quốc tế.

- Tháng 12/1976, tại Hội nghị cấp cao lần thứ nhất tại Bali (Indonesia), Hiệp ước Bali được kí kết với nội dung chính là tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác ở Đông Nam Á. Từ đây ASEAN có sự khởi sắc.

- Nội dung: 

• • Tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.
  • Không can thiệp vào công việc nội bộ.
  • Không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa bằng vũ lực.
  • Giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.
  • Hợp tác phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội.

- Lúc đầu, ASEAN thực hiện chính sách đối đầu đầu với 3 nước Đông Dương. Song từ cuối thập niên 80, khi vấn đề Campuchia được giải quyết, các nước này đã bắt đầu quá trình đối thoại hòa dịu.

- Năm 1984, Brunay gia nhập và trở thành thành viên thứ 6 của ASEAN.

- Tiếp đó, ASEAN kết nạp thêm Việt Nam (7/1995), Lào, Myanmar (9/1997), Campuchia (4/1999).

- Như vậy ASEAN từ 5 nước sáng lập ban đầu đã phát triển thành 10 nước thành viên hợp tác ngày càng chặt chẽ về mọi mặt.

- Vai trò: trở thành tổ chức hợp tác toàn diện và chặt chẽ của khu vực Đông Nam Á, góp phần tạo nên một khu vực Đông Nam Á hòa bình, ổn định và phát triển.