CHỦ ĐỀ 6. MÁY PHÁT ĐIỆN - ĐỘNG CƠ ĐIỆN

I. CÁC KHÁI NIỆM

Tạo ra từ trường (nam châm điện, nam châm vĩnh cửu, dòng điện qua cuộn dây): phần cảm

Tạo ra suất điện động (dòng điện): phần ứng

Quay: Roto.

Đứng yên: Stato.

II. MÁY PHÁT ĐIỆN

1. NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG

Dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ.

2. PHÂN LOẠI

MỘT PHA (Công suất nhỏ) BA PHA (Công suất lớn)

- Phần cảm: Nam châm.

- Phần ứng: Một cuộn dây.

- Roto: có thể là phần cảm hoặc ứng.

- Stato: có thể là phần cảm hoặc ứng.

 Tần số dòng điện sinh ra:

- Phần cảm: Nam châm

- Phần ứng: Ba cuộn dây

- Roto là phần cảm

- Stato là phần ứng

- Tạo ra 3 suất điện động cùng biên độ, tần số và lệch qua nhau 2π/3

3. DÒNG ĐIỆN 3 PHA

Dòng điện xoay chiều do máy phát điện xoay chiều ba pha phát ra là dòng điện ba pha.

Đó là hệ ba dòng điện xoay chiều hình sincùng tần số nhưng lệch pha nhau 2π/3 từng đôi một.

Nếu các tải này ĐỐI XỨNG thì ba dòng điện này có cùng BIÊN ĐỘ.

* Những ưu điểm của dòng ba pha:

    • Tiết kiệm được dây dẫn so với dòng 1 pha.
    • Cung cấp điện cho các động cơ ba pha, các động cơ này dùng phổ biến trong các nhà máy, xí nghiệp.

III. ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ

Cho dòng điện chạy vào cuộn dây để tạo ra từ trường

    • Cuộn dây: Đứng yên.
    • Khung dây: Quay.

 

1. NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG

Dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ từ trường quay.

  • Phần cảm: 3 cuộn dây.
  • Phần ứng: Khung (lồng sóc).
  • Roto: Roto lồng sóc (khung).
  • Stato: Ba cuộn dây.

2. TỪ TRƯỜNG TẠI TÂM

Từ trường tại tâm có ĐỘ LỚN KHÔNG ĐỔI bằng 1,5 B0, quay với vận tốc góc bằng tần số góc dòng điện xoay chiều đưa vào.

(với Blà từ trường cực đại của một cuộn dây).

Khung (roto lồng sóc) quay theo từ trường với tốc độ NHỎ HƠN tốc độ quay của từ trường (không đồng bộ).

LƯU Ý

Dùng cho cả i, B, e:

Xét B

 

Máy phát điện:

Khi tốc độ quay tăng x lần

=> f tăng x lần.

=> IR tăng x, IL không đổi, IC tăng x2.

 

Động cơ điện:

 

Đưa lõi thép vào trong lòng ống dây để TĂNG TỪ THÔNG.

Lõi thép được ghép từ nhiều lá thép mỏng sơn cách điện để giảm hao phí năng lượng do dòng điện Fuco.